Polityka miejska w zakresie mieszkalnictwa? Relacja z Kongresu Polityki Miejskiej
Hanna Milewska-Wilk
W dniach 14-15 listopada w Kielcach spotkali się samorządowcy, naukowcy, ludzie z organizacji pozarządowych i wielu specjalistów doradzających miastom na połączonych dwóch imprezach: Krajowym Forum Miejskim i Kongresie polityki Miejskiej. I Mieszkanicznik tam był, w sprawie polityki mieszkaniowej gmin.
Wcześniej był SAN
Rynek najmu mieszkań i najem komunalny to wydawałoby się dwa zupełnie odrębne światy. Dla większości Mieszkaniczników i naszych najemców owszem jest to prawda. Dopiero nieliczni, po wyrokach sądu, dowiadują się, ile lokator czeka na przydzielenie lokalu w ramach najmu socjalnego, od gminy. To wciąż na szczęście mało przypadków, ale nie mamy nawet dobrych statystyk: ile jest eksmisji, ile się czeka, ile gminy wypłaciły odszkodowań.
Jako pomost pomiędzy rynkiem prywatnego najmu i zasobem komunalnym gmin od kilku lat proponowane są Społeczne Agencje Najmu. Mieszkanicznik brał udział w fazie adaptacji pomysłu do polskich warunków, a potem w testowaniu wdrożenia. Obecnie SAN działa w Warszawie, przy Fundacji Habitat for Humanity Polska, ale zaangażowane w cały proces osoby nadal popularyzują tę ideę, również jako narzędzie polityki mieszkaniowej gmin.
Na Kongresie - raport do dyskusji
Polityka mieszkaniowa gmin, narzędzia do jej realizacji, przykłady innowacyjnych pomysłów w tym zakresie były jednym z głównych tematów kongresu. Sam Kongres i dyskusje podczas jego trwania są kolejnym etapem tworzenia raportu dotyczącego mieszkalnictwa, do dalszego wykorzystania przez gminy i miasta. Na końcu tego tekstu załączone są dwie treści: wstępnej wersji Raportu opracowywanego przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów, i naszych uwag do tego raportu, wysłanych po dyskusjach i spotkaniu w Kielcach.
Wciąż to gminy mają decydujący głos w sprawach mieszkaniowych na swoim terenie: mogą korzystać z dofinansowań i dopłat do remontów zasobu, budowy nowych mieszkań w ramach swoich Towarzystw Budownictwa Społecznego, w ich gestii są przedsięwzięcia jak Mieszkanie na Start i umowy z prywatnymi podmiotami dotyczące budowy mieszkań na wynajem, do których potem sa dopłaty do czynszów najmu. W gminach łączy się rynek mieszkaniowy i potrzeby nie dające się zaspokoić na rynku.
Na przyszłość: gminy i mieszkania
Mieszkania i ogólnie zasób komunalny jest przeważnie generatorem wielkich kosztów, ale zapewnienie dachu nad głową jest wciąż zadaniem własnym gmin. Nie można zlikwidować mieszkań komunalnych, ale można zupełnie inaczej prowadzić politykę mieszkaniową. Owszem, nie zawsze da się ściągać czynsze, ale koniecznie jest lepsze zadbanie o budynki mieszkaniowe. Obecnie jest to coraz ważniejsze zadanie, bo większość infrastruktury (np. drogi, wodociągi, kanalizacja) została już wymieniona, a w najlepszych lokalizacjach przy odnowionych reprezentacyjnych placach i ulicach straszą największe ruiny - mieszkaniowe.
Jak prowadzić wieloletnią, kosztowną politykę mieszkaniową? Jakie będą potrzeby, na jakie czynsze można liczyć? Te pytania pojawiają się coraz częściej w gminach. Wspominany od początku tego tekstu Raport zaczyna od danych: lustro czynszowe, czyli rynkowe stawki, skala najmu na rynku, struktura wieku mieszkańców i najemców, czy dana miejscowość ściąga ludzi, czy raczej się kurczy - potrzeba danych, żeby można było cokolwiek planować, choćby który program wykorzystać: Mieszkania na Start, dla młodych, czy jednak w ramach TBSów robić budynki przystosowane od razu do starszych?
Podsumowanie
Stowarzyszenie Mieszkanicznik gromadzi osoby wynajmujące na rynku, ale nie wszyscy najemcy sobie zawsze na tym rynku poradzą. Potrzebna jest czasem pomoc: dla jednych może na krótko i tylko dodatkowo, dla innych, całkowicie niesamodzielnych, na bardzo długo. Najemcy mający problemy na rynku powinni móc liczyć na różne formy wsparcia, a jednocześnie zmniejsza to ryzyko wynajmujących. Dlatego współpraca z gminami, wymiana informacji i wskazywanie najpilniejszych problemów, prawnych, podatkowych i praktycznych jest konieczne. Gminy to też wynajmujący mieszkania.
Załączniki
Zdjęcia: https://www.facebook.com/media/set/?set=a.1275653909308197&type=3
