Jak napisać testament?

Wiesz już, że potrzebujesz testamentu. Wiesz, jakie będzie to ważne w przyszłości dla Twoich bliskich. Wiesz również komu i w jakiej części chcesz swój majątek przekazać. Jesteś zdecydowany napisać testament. Wybierasz formę zwykłą pisemną – w końcu jest najprostsza: wystarczy wziąć kartkę papieru, długopis i napisać. Nie trzeba udawać się do żadnych urzędów, można napisać testament nie ruszając się z domu.

OK, siadasz z długopisem przy stole, patrzysz na pustą kartkę przed sobą i … co dalej? Nagle pojawiają się pytania i wątpliwości. Jak napisać testament, jaką powinien mieć treść, jakich słów użyć, jakie sformułowania powinien zawierać? Przecież nie znam prawniczego żargonu!

Spokojnie, nie musisz 🙂 Testament można napisać własnymi słowami i będzie ważny.

Podstawowe elementy testamentu

Podstawowe elementy treści testamentu to:

• Data – teoretycznie i bez niej testament będzie ważny, jednak aby nie było żadnych wątpliwości (np. co do oceny zdolności danej osoby do sporządzenia testamentu w danej chwili lub co do aktualności testamentu jeśli będzie ich więcej niż jeden) warto datę na testamencie zamieścić. W którym miejscu ją napiszesz (czy w lewym czy prawym rogu kartki itp.) nie ma znaczenia. Również obojętne jest w jakiej formie ją napiszesz (np. miesiąc słownie, cyfrą arabską czy rzymską – wybierz jak lubisz, byleby nie było wątpliwości o który dzień chodzi). Możesz zapisać miejsce sporządzenia testamentu, np. miejscowość, jednak nie ma to znaczenia dla testamentu.
• Słowo „Testament” – co może być zaskakujące przepisy w ogóle nie wspominają o konieczności jego zapisywania. Niemniej jednak warto to zrobić, aby nie było żadnych wątpliwości czym jest ten dokument.
• Jak zacząć?

możesz bardziej oficjalnie, „urzędowym” językiem, np.

• „Ja niżej podpisany Janusz Mieszkanicznik zapisuję swój majątek…”
• „Niniejszym oświadczam, iż moją wolą jest, aby po mojej śmierci mój majątek…”
• „Niniejszym zapisuję swój majątek w spadku…”

lub swobodnie, językiem, którego używasz na co dzień, np.

• „Chciałbym, aby po mojej śmierci mój majątek trafił do…”
• „Wskazuję jako moich spadkobierców: …”
• „Życzę sobie, aby po mojej śmierci cały mój majątek dostał…”

lub jeszcze inaczej jak sobie życzysz – byleby nie było wątpliwości co masz na myśli.

• Wskazanie spadkobiercy / spadkobierców – element kluczowy, czyli dane osoby / osób, które mają po Twojej śmierci otrzymać Twój majątek. Na pewno powinno tu być imię i nazwisko spadkobiercy. Jeśli jest to Twój najbliższy krewny to warto wpisać również stopień pokrewieństwa, np. „… mojej żonie Agnieszce Mieszkanicznik …”, „… moi synowie Tymon Mieszkanicznik i Szymon Mieszkanicznik …”, „… mojemu bratu Andrzejowi Mieszkanicznikowi …” itp.

Można podać również drugie imię, imiona rodziców spadkobiercy czy jego datę urodzenia, a nawet numer PESEL (tylko nie wpisuj numeru dowodu, bo za Twojego życia spadkobierca może zmienić dowód nawet jeszcze kilka razy).

Szczególnie jeśli Twój spadkobierca jest osobą spokrewnioną z Tobą w dalszym stopniu lub wcale lub jeśli w Twojej rodzinie jest więcej niż jedna osoba o tym samym imieniu i nazwisku (np. syn dostał imię po ojcu) postaraj się podać te dane jak najbardziej szczegółowo – tak, aby nie było najmniejszych wątpliwości o kogo konkretnie chodzi.

• Ułamki, czyli jaka część Twojego majątku ma trafić do kogo. Wiadomo – jeśli wskażesz tylko jedną osobę dostanie ona wszystko, cały Twój majątek. Jeśli wskażesz więcej niż jedną osobę to domyślnie każdy dostanie taki sam udział w Twoim majątku. Możesz jednak zdecydować inaczej, np. zapisać połowę majątku mężowi, a drugą połowę podzielić między trójkę dzieci (w takim przypadku zaznacz, że mąż ma otrzymać 3/6, a każde dziecko po 1/6 części). Udziały możesz określić w ułamkach zwykłych, ale równie dobrze będzie, jeśli użyjesz ułamków dziesiętnych czy procentów. Aby nie było żadnych wątpliwości czy pomyłek możesz obok zapisu cyframi napisać w nawiasie ułamek słownie. Najważniejsze jednak jest to, żeby po dodaniu wszystkich ułamków wyszło równiutko jeden 😉

Przypominam w tym miejscu, że polskie prawo nie przewiduje możliwości dysponowania w testamencie konkretnymi składnikami majątku. To znaczy, że nawet jeśli napiszesz w testamencie np. „Zapisuję córce działkę, a synowi samochód” to nie będzie to miało wprost wiążącej mocy. W takim przypadku sąd wyda postanowienie o dziedziczeniu w ułamkach – o wielkości proporcjonalnej do wartości poszczególnych składników majątku, które wymieniłeś w testamencie.

Drugie przypomnienie: jeśli jesteś właścicielem kilku nieruchomości i chciałbyś podzielić je pomiędzy swoich spadkobierców tak, aby każdy dostał konkretną nieruchomość w całości, a nie każdy spadkobierca ułamek współwłasności w każdej nieruchomości – to dla Ciebie odpowiedni będzie testament z zapisem windykacyjnym, ale taki może sporządzić jedynie notariusz.

• Spadkobierca „zastępczy”, czyli „podstawienie” – nie jest to w ogóle obowiązkowe, ale warto wiedzieć, że istnieje możliwość wskazania takiej osoby czy osób. W praktyce przydaje się to najczęściej małżonkom, którzy wskazują siebie nawzajem w swoich testamentach jako jedynych spadkobierców, ale zadają sobie pytanie: a co będzie jeśli oboje zginiemy razem w wypadku samochodowym? „Podstawienie” oznacza zapis, że w przypadku gdyby Twój spadkobierca „pierwszego wyboru” nie mógł (bo np. zmarł razem lub przed Tobą) czy nie chciał (nawet spadkobierca wskazany w testamencie ma prawo odrzucić spadek!) po Tobie dziedziczyć to wskazujesz inną osobę / osoby na jego miejsce.

W przypadku spadkobierców „zastępczych” obowiązują identyczne zasady odnośnie wskazywania danych osobowych czy udziałów w spadku jak opisane wyżej.

Warto też wiedzieć, że można wskazać tylko jedno podstawienie. W przypadku, gdyby zarówno spadkobiercy „pierwszego wyboru”, jak i spadkobiercy „zastępczy” nie chcieli lub nie mogli dziedziczyć – mają zastosowanie zasady ogólne, czyli dziedziczenie ustawowe.

• Podpis – element absolutnie obowiązkowy! Podpisz się czytelnie, pełnym imieniem i nazwiskiem. Na co dzień na innych dokumentach możesz podpisywać się inaczej – inicjałem, samym nazwiskiem, zupełnie nieczytelnie, inny wzór podpisu możesz składać w banku czy w KRSie. Jednak podpis na testamencie powinien być pełny i czytelny. I musi znaleźć się na końcu, na dole dokumentu, pod jego treścią. Pod podpisem nie może już być żadnych dopisków.

Na koniec jeszcze czego testament NIE powinien zawierać:

• Warunek – polska rzeczywistość to nie amerykański film, nie możesz napisać np. „Oddaję po śmierci cały swój majątek wnukowi Marcinowi, pod warunkiem, że założy on rodzinę przed 30-stym rokiem życia”.
• Termin – nie możesz nadać swojemu testamentowi „daty ważności” ani zapisać czegoś komuś w spadku tylko na jakiś czas, a potem miałoby się to stać własnością innej osoby.
• Podpisy świadków – świadkowie podpisują się pod protokołem z wysłuchania testamentu ustanego, ich podpisy na testamencie pisemnym są zabronione!

Teraz już wiesz jak napisać prosty testament pisemny. Możesz zasiąść do pisania i zapełnić kartkę treścią 🙂

 

Przykład:

1 października 2020 roku

TESTAMENT

Chciałabym, aby po mojej śmierci mój majątek odziedziczył w całości mój mąż Janusz Mieszkanicznik, syn Stanisława i Danuty, urodzony 18 maja 1987 roku.

W przypadku, gdyby nie chciał on lub nie mógł po mnie dziedziczyć zapisuję swój majątek moim rodzicom: Edwardowi Bąk i Leokadii Bąk – po ½ (jednej drugiej) części każdemu z nich.

Grażyna Bąk-Mieszkanicznik

 

Autor:

Monika Balińska, liderka Częstochowskiego Oddziału Mieszkanicznika, właścicielka biura rachunkowego BR Abacus w Częstochowie specjalizującego się w obsłudze klientów związanych z rynkiem nieruchomości, absolwentka studiów magisterskich na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie oraz studiów podyplomowych na Politechnice Częstochowskiej, przedsiębiorca, aktywna inwestorka w nieruchomości na wynajem, autorka bloga formalnoscinieruchomosci.pl, współautorka książki Pomysł do wynajęcia 2, w przeszłości wykładowca na studiach podyplomowych dla przyszłych pośredników nieruchomości, obecnie wykładowca na prywatnych szkoleniach dla biur nieruchomości oraz prelegent i moderator dyskusji na wielu szkoleniach branży nieruchomości