Raport Mieszkanicznika: Wielkość rynku najmu 2014:

Podatnicy, obroty, szara strefa.
Ilość zeznań
Wg. sprawozdania Ministerstwa Finansów dotyczącego ryczałtu za 2014 rok 416063 zeznań złożyli podatnicy, którzy wybrali tę formę opodatkowania wyłącznie dla przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, niezawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej (o 40808 zeznań więcej niż za 2013 rok).” Ilość zeznań podatników, którzy przychody z najmu zdecydowali się opodatkować wg skali, a nie ryczałtem, za 2014 rok nie jest podana, ale w poprzednich latach określano liczbę podatników osiągających przychody wyłącznie z najmu, podnajmu i dzierżawy:23905 zeznań za 2013 rok, 25110 zeznań za 1012 rok. Jeśli poza zeznaniami podatkowymi „ryczałtowców” uwzględnimy podatników rozliczających się wg skali podatkowej, i to uzyskujących przychód wyłącznie z najmu, czyli ostrożnie zakładając za zeszły rok około 20000 zeznań, to ogólnie ilość osób fizycznych rozliczających najem może dojść do około 440000.
Obroty sektora najmu prywatnego
Nie sposób w oficjalnych sprawozdaniach znaleźć dokładnej liczby podatników wykazujących najem jako główne lub dodatkowe źródło dochodu. Możemy jednak porównać przychody z najmu opodatkowane ryczałtem i wg skali. W ryczałcie 7520544 tys. zł stanowił przychód z tytułu umowy najmu i podobnych, natomiast w sprawozdaniu dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych kwota dochodu po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne opodatkowanych wg skali to 1057875 tys. zł. Oznacza to, że około 12% przychodów z najmu wykazywanych przez osoby fizyczne jest rozliczanych na zasadach ogólnych,a 88% ryczałtem.
Wielkość rynku rośnie z roku na rok, od 2009 roku, przez pięć lat, obroty wykazywane w zeznaniach osób fizycznych podwoiły się, szczególnie wykazywane przez podatników wybierających opodatkowanie na zasadach ryczałtu od przychodów.
Przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze , niezawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, opodatkowane wg stawki 8,5%, uzyskane przez podatników nieprowadzących działalności gospodarczej, wyniosły 7351858 tys. Zł i były wyższe od przychodów z poprzedniego roku o 809956 tys.zł (o 12,4%).
Umowy najmu okazjonalnego
Wymóg rejestracji umów najmu okazjonalnego miał w zamian za większe gwarancje dla właściciela dać urzędom państwowym większą kontrolę nad rynkiem najmu prywatnego. Umowy tego typu nie są jednak bardzo popularne, a ułatwienie w postaci bardzo prostego podatku zryczałtowanego, bez konieczności prowadzenia rozbudowanej dokumentacji, jest dużo większa zachętą do zgłaszania i wykazywania dochodów z najmu. Na największą skalę z umów najmu okazjonalnego korzystają nie osoby fizyczne, ale firmy zajmujące się najmem lokali mieszkalnych.
Ilość podatników rejestrujących umowy najmu okazjonalnego stabilnie rożnie, ale nie jest to wzrost duży: corocznie niecałe 1000 osób więcej zgłasza taką formę w swoim Urzędzie Skarbowym. Można zacytować ostatnie opracowanie Ministerstwa Finansów: „W 2014 roku4391 podatników (o 842 więcej niż w 2013 roku) dokonało zgłoszenia zawarcia umowy najmu okazjonalnego. Kwota przychodu podatników, którzy w 2014 roku dokonali zgłoszenia najmu okazjonalnego wyniosła 47336 tys. zł i była wyższa o 11269 tys. Zł w porównaniu do 2013 roku. Średni przychód z tego tytułu przypadający na podatnika w 2014rokuwyniósł 10780złibył wyższy o 618zł w porównaniu do 2013roku.”Średni przychód na podatnika z zarejestrowanych umów najmu okazjonalnego może być punktem odniesienia do oszacowania rocznego przychodu z najmu jednego mieszkania.
Wielkość szarej strefy
Jeśli mamy dane dotyczące ilości podatników wykazujących dochody z najmu, możemy je odnieść do innych danych.Na koniec 1014 roku ilość mieszkań podawana przez GUS wynosiła 13983000. Jednocześnie 4,3% gospodarstw domowych najmowało mieszkanie na wolnym rynku (dane Eurostatu dla Polski). Bardzo ostrożnie możemy zestawić te dane, pamiętając, że nie każde gospodarstwo domowe zajmuje jedno mieszkanie. Można szacować, że w najmie rynkowym na koniec 2014 roku było około 601 tysięcy mieszkań. Jednocześnie ponad 440 tysięcy podatników –osób fizycznych, zgłasza w swoich zeznaniach przychody z najmu.
Podatnik może oczywiście mieć więcej, niż jedno mieszkanie na wynajem, przychody z najmu mogą być jedynie dodatkiem do innej formy zarobkowania. Dodatkowo najmem i podnajmem coraz częściej zajmują się też podmioty gospodarcze. Szara strefa w najmie obejmuje więc najprawdopodobniej zdecydowanie mniej, niż 160 tys. mieszkań, Stowarzyszenie Mieszkanicznik szacuje ją na około 70 do 100 tysięcy lokali.
Prognozy dla rynku najmu
Przez ostatnie kilka lat liczba podatników rozliczających najem ryczałtem rosła o ponad 40 tysięcy rocznie. Sam rynek najmu również rozwija się w bardzo dużym tempie –jak podaje REAS w opracowaniu trzech pierwszych kwartałów tego roku, sprzedaż mieszkań osobom prywatnym w celach inwestycyjnych w dużych miastach przekroczyła nawet 40% sprzedaży wszystkich mieszkań z rynku pierwotnego. Polacy zaczęli na większą skalę inwestować w nieruchomości mieszkalne. Zawdzięczamy to nie tylko bardzo małym stopom procentowym, zniechęcającym do lokat i ułatwiającym zaciąganie kredytów, ale też zmianie postrzegania rynku najmu.
Na tym rynku pojawiają się już więksi inwestorzy instytucjonalni, a deweloperzy zaczynają brać pod uwagę projektowanie budynków pod kątem najmu. Najemcy ofertę prywatnych właścicieli traktują już jako oczywistość, czasem nawet wygodniejszą niż kredyt, bądź po prostu opcję konieczną, choć tymczasową. Całość obrazu uzupełnia coraz lepiej rozwinięty rynek usług dla właścicieli. Stowarzyszenie Mieszkanicznik ma nadzieję, że rynek usług związany z najmem będzie się dynamicznie rozwijał.
Hanna Milewska-Wilk